Tháng 5 năm 1975, Trường THCS Nguyễn Trãi ra đời, được tiếp quản cơ sở vật chất từ Trường trung học tư thục Ánh Sáng.
Vạn sự khởi đầu nan, buổi ban đầu mới thành lập, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học dường như không có gì. Đội ngũ cán bộ quản lí và giáo viên của trường gặp nhiều khó khăn ... Mặc dù vậy, nhưng nhà trường luôn được sự quan tâm, động viên của Đảng bộ, nhân dân phường nhà, cộng với sự hỗ trợ tích cực của lãnh đạo ngành. Chính sự quan tâm đó là nguồn động viên rất lớn, khơi dậy ý thức trách nhiệm của đội ngũ, tâm huyết với nghề, thúc đẩy phong trào thi đua không ngừng đi lên của trường.
Ngay từ những năm học đầu tiên, trường đã đạt thành tích xuất sắc trong các phong trào thi đua dạy tốt học tốt, là một điểm sáng trong các hoạt động Đoàn Đội của thành phố.
Và sau một thời gian, UBND thành phố đã đầu tư xây dựng để tầng hoá các phòng học, các phòng làm việc, phòng bộ môn; hỗ trợ cho trường mua sắm trang thiết bị dạy học. Nhờ đó, điều kiện làm việc, trang thiết bị từng bước được đáp ứng các hoạt động dạy và học của thầy và trò.
Không phụ lòng tin với địa phương, với ngành giáo dục đã tin yêu, gởi gắm, đội ngũ sư phạm nhà trường ra sức thi đua dạy tốt, học tốt, động viên các em chăm ngoan trong học tập, rèn luyện đạo đức, xứng đáng là con ngoan trò giỏi, cháu ngoan Bác Hồ.
Hoà với trào lưu đổi mới của đất nước, qua từng năm học, cơ sở vật chất từng lớp, trang thiết bị dạy học, cảnh quan sư phạm… không ngừng đổi thay, phát triển. Hiện nay, trường có 13 phòng học phục vụ dạy, học các lớp 1 buổi/ngày; 2 phòng bộ môn Vật lí và Hóa – Sinh đạt chuẩn theo QĐ 32, thư viện đạt chuẩn theo QĐ 01, 02 phòng vi tính dạy thực hành tin học tự chọn, 1 phòng dành riêng cho dạy âm nhạc, mĩ thuật, 01 phòng dạy Tiếng Anh, 01 phòng khoa học xã hội; tất cả các lớp học đều có đèn chiếu projecteur; có nhà đa năng dạy Thể dục thể thao.
Đi đôi với công tác xây dựng cơ sở vật chất trường lớp, nhà trường luôn quan tâm đến việc nâng cao chất lượng cho đội ngũ. Thông qua việc tự học, tự rèn, bồi dưỡng nghiệp vụ, năng lực chuyên môn của thầy cô giáo không ngừng được đáp ứng với sự nghiệp đổi mới giáo dục trong giai đoạn công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước. Tính đến năm học 2020-2021 đã có 100% giáo viên đạt chuẩn, trong đó 41/46 giáo viên tốt nghiệp Đại học sư phạm (tỉ lệ 89,1 %), 03 giáo viên có trình độ thạc sĩ. Có 6 giáo viên đạt Giáo viên dạy giỏi cấp thành phố, 01 GV chủ nhiệm giỏi cấp thành phố.
Thực tế cho thấy ở bất cứ đơn vị nào, vai trò của tổ chức Đảng được phát huy thì các hoạt động tại đơn vị đó tất yếu phải phát triển đi lên. Đến nay, số lượng đảng viên của chi bộ tăng lên 20 đồng chí. Hầu hết đảng viên của chi bộ thể hiện tính tiên phong, gương mẫu trong công tác, hoàn thành tốt nhiệm vụ đựơc giao. Thông qua đại hội, hội nghị, tổng kết… chi bộ đã đề ra những phương hướng để thực hiện nhiệm vụ chính trị qua từng năm học. Từ năm 1998 đến nay, chi bộ liên tục được công nhận là chi bộ Trong sạch, vững mạnh.
Công đoàn được ví là “ Tổ ấm tình thương”, công đoàn nhà trường đã làm tốt công tác vận động đoàn viên thực hiện tốt các chủ trương, nghị quyết của Đảng, Nhà nước, phối hợp với chuyên môn trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ, xây dựng tình thân ái, giúp nhau khi gặp khó khăn trong công tác và đời sống. Hằng năm, công đoàn đã tổ chức các hoạt động thể dục, thể thao, dã ngoại... thu hút đông đảo đoàn viên tham gia. Nhờ thế, công đoàn trường luôn giữ vững danh hiệu Công đoàn vững mạnh và được Liên đoàn Lao động Thành phố tặng Bằng khen trong nhiều năm liền.
Vai trò Đoàn thanh niên CSHCM và Đội thiếu niên TPHCM được phát huy, đã góp phần đáng kể trong mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện và gặt hái nhiều thành tích trong phong trào, các hoạt động giáo dục ngoài giờ; giáo dục truyền thống cũng được chú trọng. Đặc biệt, mô hình kèm cặp, giúp đỡ học sinh yếu, học sinh cá biệt tiến bộ; thực hiện cổng trường an toàn: phân công đoàn viên trực đầu giờ, cuối giờ; tích cực hướng dẫn học sinh tham gia sáng tạo khoa học kỹ thuật; tuyên truyền hướng dẫn học sinh phân loại rác hữu cơ, rác vô cơ; xây dựng trường học không rác; giáo dục học sinh không tham gia like, share bài mang tính kích động, lôi kéo trên các trang mạng xã hội, chăm sóc di tích lịch sử, tìm địa chỉ đỏ; cắm trại 26/3...... đã hình thành trong tâm hồn các em về nhân sinh quan, tình yêu quê hương, đất nước. Nhờ làm tốt công tác giáo dục đạo đức nên hằng năm có 95% học sinh có hạnh kiểm khá, tốt.
Công tác xã hội hóa giáo dục có những chuyển biến tích cực, chính từ việc làm tốt công tác này, mà mối quan hệ giữa nhà trường với Đảng ủy, chính quyền địa phương, các tổ chức xã hội, Ban Đại diện cha mẹ học sinh và nhân dân đã có những mối quan hệ phối hợp chặt chẽ, đạt kết quả đáng kể. Sự phối hợp này góp phần vào việc củng cố vững chắc và nâng cao hiệu quả phổ cập giáo dục tại địa bàn trong nhiều năm qua. Trong 5 năm qua đã tặng 16 xe đạp cho 16 học sinh nghèo nhân dịp khai giảng năm học mới hằng năm, 240 suất quà (mỗi suất trị giá 300.000đ) trong mỗi dịp Tết nguyên đán; tặng 150 bộ SGK, 150 bộ quần áo mới cho 150 học sinh nghèo trong mỗi dịp bế giảng năm học. Hỗ trợ học sinh nghèo thuộc diện An sinh xã hội theo Đề án 01 của phường : mỗi năm 1 triệu/1 học sinh. Phát phiếu ăn sáng tại Căng tin trường cho các học sinh cá biệt có tiến bộ trong học tập và rèn luyện đạo đức(mỗi tháng 6 học sinh).
Nét nổi bật là từ khi có các cuộc vận động "Hai không", “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” gắn với cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, trường đã triển khai đồng bộ, có chất lượng bước đầu tạo ra những chuyển biến tích cực trong nhận thức của cán bộ, giáo viên, công nhân viên học sinh, góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng giáo viên, đẩy mạnh công tác đổi mới phương pháp giảng dạy ứng dụng các thiết bị dạy học hiện đại nhằm thay đổi tư duy dạy học cũ, tăng cường đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá học sinh. Phát huy tính tích cực phong trào “Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo” bằng những nội dung, hình thức thiết thực, hiệu quả, phù hợp với đặc điểm của cấp học, điều kiện địa phương và nhà trường.
46 năm xây dựng và trưởng thành, thầy trò trường Trung học cơ sở Nguyễn Trãi đã gặt hái nhiều thành quả. Thành tích đó đáng trân trọng, tự hào. Tuy vậy, trong giai đoạn đất nước hội nhập ngày càng sâu rộng với thế giới, ngành giáo dục đang đứng trước nhiều khó khăn, thử thách, đòi hỏi một sự đổi mới toàn diện, thầy trò trường THCS Nguyễn Trãi sẽ nỗ lực, quyết tâm phấn đấu góp phần làm ngời sáng sự nghiệp "trồng người".